Trong ngành hàng không, tình trạng delay máy bay (chậm hoặc hoãn chuyến) là một sự cố ngoài ý muốn nhưng lại khá phổ biến, ảnh hưởng trực tiếp đến lịch trình của hành khách. Đặc biệt với số lượng chuyến bay và hành khách ngày càng tăng, việc hiểu rõ về tình trạng này là vô cùng cần thiết.
Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về delay máy bay là gì, các nguyên nhân phổ biến, quyền lợi pháp lý của hành khách theo quy định mới nhất, và những bí kíp hữu ích giúp bạn chủ động xử lý và hạn chế tối đa rủi ro trễ chuyến. Cùng tìm hiểu ngay!
Table of Contents
Delay máy bay là gì và quy định về chậm chuyến
“Delay” trong tiếng Anh có nghĩa là sự trì hoãn, chậm trễ. Do đó, delay máy bay hay hoãn chuyến bay (flight delay) là tình trạng chuyến bay không thể khởi hành theo đúng lịch trình (giờ dự kiến cất cánh) đã được hãng hàng không công bố ban đầu.
Theo quy định của pháp luật Việt Nam (Khoản 1 Điều 8 Thông tư 81/2014/TT-BGTVT được sửa đổi bổ sung), một chuyến bay được coi là bị chậm khi thời gian khởi hành thực tế trễ hơn 15 phút so với thời gian dự kiến cất cánh dựa trên lịch bay căn cứ đã được thông báo.
Theo quy định hiện hành, khi xảy ra tình trạng chậm chuyến, hãng hàng không có trách nhiệm cung cấp các phúc lợi cơ bản cho hành khách tùy theo thời gian trễ:
- Chậm từ 02 giờ trở lên: Hãng cung cấp dịch vụ thông tin (gọi điện thoại, email) và nước uống.
- Chậm từ 03 giờ trở lên: Hãng cung cấp bữa ăn (thực phẩm).
- Chậm từ 06 giờ trở lên: Nếu chuyến bay chậm từ 06 giờ trở lên (kể từ giờ dự kiến khởi hành ban đầu) và chậm sang ngày hôm sau, hãng phải bố trí nơi nghỉ ngơi, chỗ ở phù hợp cho hành khách.
- Quyền chuyển đổi hoặc hoàn tiền: Trong một số trường hợp, hành khách có quyền yêu cầu chuyển sang chuyến bay khác, chuyển đổi hành trình để đến điểm cuối nhanh nhất, hoặc yêu cầu hoàn lại tiền vé nếu chuyến bay bị chậm quá lâu hoặc bị hủy.
Hãng hàng không có trách nhiệm thông báo đầy đủ, chính xác về tình trạng chậm/hủy chuyến, thời gian khởi hành dự kiến mới, lý do và các biện pháp hỗ trợ để hành khách có kế hoạch thích hợp.
Đừng bỏ lỡ: Check giá vé máy bay Vietnam Airlines chi tiết mới nhất
Những nguyên nhân máy bay bị delay phổ biến
Tình trạng delay máy bay xảy ra do rất nhiều yếu tố, có thể được chia thành hai nhóm nguyên nhân chính: khách quan (bất khả kháng) và chủ quan (kỹ thuật, khai thác).
Nguyên nhân kỹ thuật và khai thác (chủ quan)
- Tàu bay về muộn (Nguyên nhân phổ biến nhất): Đây là nguyên nhân chiếm tỷ lệ cao. Khi một máy bay thực hiện nhiều chuyến bay trong ngày, chỉ cần một chuyến bay trước đó bị chậm sẽ ảnh hưởng dây chuyền đến các chuyến bay tiếp theo của chiếc máy bay đó.
- Sự cố kỹ thuật của máy bay: Máy bay hoặc thiết bị trên sân bay gặp sự cố trong quá trình khai thác, cần phải kiểm tra, bảo trì hoặc sửa chữa khẩn cấp để đảm bảo tiêu chuẩn an toàn bay tuyệt đối.
- Sắp xếp khai thác không hiệu quả: Việc quản lý lịch trình, bố trí cổng (gate), bãi đỗ, và dịch vụ mặt đất tại sân bay có thể gặp khó khăn, đặc biệt ở các sân bay đông đúc, dẫn đến trì hoãn chuyến.
- Quy trình kiểm tra an ninh: Sự cố hoặc tình huống đặc biệt trong quá trình kiểm tra an ninh có thể khiến quy trình này kéo dài hơn dự kiến, làm chậm trễ chuyến bay.
Các nguyên nhân khách quan (bất khả kháng)
- Thời tiết xấu: Các điều kiện thời tiết không thuận lợi như mưa bão, sương mù dày đặc, gió lớn, bão tuyết (với các chuyến quốc tế) không đảm bảo an toàn cho quá trình cất/hạ cánh. Các hãng bắt buộc phải delay máy bay cho đến khi thời tiết ổn định theo tiêu chuẩn an toàn hàng không.
- Sân bay quá tải/hạn chế khai thác: Đặc biệt vào các mùa du lịch cao điểm hoặc lễ Tết, lưu lượng chuyến bay vượt quá khả năng tiếp nhận (slot time) của sân bay. Sân bay có thể không đủ bãi đỗ hoặc đường băng để phục vụ, dẫn đến việc phải chờ đợi.
- Sự cố y tế hoặc khẩn cấp: Khi có các sự cố y tế cần xử lý trên máy bay hoặc sân bay, các hãng hàng không và cơ quan chức năng phải tuân thủ quy trình để đảm bảo an toàn cho toàn bộ hành khách.
- Vấn đề về hàng không quốc tế: Đối với những chuyến bay quốc tế, việc thông quan, kiểm tra hải quan và tuân thủ các quy định nghiêm ngặt của nước sở tại có thể mất nhiều thời gian hơn, dễ dẫn đến chậm trễ.
Làm gì khi máy bay bị delay, trễ chuyến?
Delay máy bay là tình huống nằm ngoài tầm kiểm soát của hành khách. Tuy nhiên, việc chuẩn bị tâm lý và nắm vững các bước xử lý sẽ giúp bạn giảm thiểu phiền toái và bảo vệ quyền lợi của mình.
Liên hệ ngay với hãng hàng không hoặc đại lý bạn mua vé
Ngay khi nhận được thông báo về việc delay hoặc dời chuyến, việc đầu tiên bạn cần làm là liên hệ ngay với đường dây nóng của hãng hàng không hoặc đại lý/nền tảng đặt vé (ví dụ: Traveloka) để nhận được thông tin chính xác và sự hỗ trợ nhanh nhất. Nhân viên sẽ cung cấp cho bạn nguyên nhân, thời gian dự kiến khởi hành mới, và các lựa chọn hỗ trợ.
Bạn cũng có thể yêu cầu chuyển đổi hành trình sang chuyến bay sớm hơn (nếu có chỗ) hoặc thực hiện thủ tục hoàn tiền vé nếu thời gian chậm trễ quá lâu ảnh hưởng đến kế hoạch của bạn.
Hãy nhớ điện thoại là vật bất ly thân
Trong tình huống bị delay, điện thoại di động là công cụ quan trọng nhất. Hãng hàng không thường thông báo mọi thay đổi qua tin nhắn, email hoặc cuộc gọi. Hãy đảm bảo điện thoại của bạn luôn đầy pin, có kết nối mạng và bạn không bỏ lỡ bất kỳ thông báo quan trọng nào. Sử dụng điện thoại để liên lạc, điều chỉnh kế hoạch với đối tác/người thân, hoặc tra cứu thông tin chuyến bay thay thế.
Nắm được quy định về quyền lợi của hành khách khi delay máy bay
Chủ động tìm hiểu các quy định về quyền lợi khi bị chậm chuyến theo pháp luật Việt Nam (Thông tư 81/2014/TT-BGTVT và các văn bản bổ sung, sửa đổi) sẽ giúp bạn đảm bảo mình nhận được các quyền lợi chính đáng: nước uống, bữa ăn, chỗ ở (nếu trễ quá 6 giờ) và bồi thường (nếu đủ điều kiện).
Giữ bình tĩnh để xử trí mọi việc tốt nhất
Sự bực bội, tức giận là điều dễ hiểu khi lịch trình bị ảnh hưởng, nhưng hành vi mất bình tĩnh sẽ không giúp chuyến bay của bạn nhanh hơn. Hãy giữ thái độ hợp tác và lịch sự với nhân viên hàng không. Điều này giúp quá trình giải quyết vấn đề diễn ra nhanh chóng và hiệu quả hơn. Trong thời gian chờ đợi, bạn có thể thư giãn, làm việc cá nhân hoặc khám phá các tiện ích tại sân bay.
Bí kíp đặt vé máy bay hạn chế bị delay, trễ chuyến
Mặc dù không thể loại bỏ hoàn toàn rủi ro chậm chuyến, bạn vẫn có thể giảm thiểu khả năng này bằng cách áp dụng các mẹo sau đây khi đặt vé:
Ưu tiên các chuyến bay vào sáng sớm
Các chuyến bay khởi hành sớm nhất trong ngày (thường là trước 8 giờ sáng) có tỷ lệ delay thấp hơn đáng kể so với các chuyến bay buổi chiều hoặc tối. Lý do là vì chúng ít bị ảnh hưởng bởi hiệu ứng dây chuyền từ các chuyến bay trước đó (do lỗi khai thác hoặc máy bay về trễ).
Hạn chế bay vào ngày cao điểm
Các ngày cao điểm như cuối tuần, lễ Tết hoặc mùa du lịch (Hè) là thời điểm sân bay quá tải, lượng khách và chuyến bay tăng đột biến. Điều này làm tăng nguy cơ chậm chuyến do tắc nghẽn khai thác và kiểm soát không lưu. Nếu có thể linh hoạt, hãy chọn bay vào các ngày giữa tuần hoặc ngoài mùa cao điểm để có trải nghiệm suôn sẻ hơn và chi phí vé cũng có thể rẻ hơn.
Những chuyến bay thẳng sẽ ít bị delay hơn
Nếu lịch trình của bạn bao gồm một chuyến bay nối chuyến (quá cảnh), rủi ro delay sẽ tăng gấp đôi vì nó phụ thuộc vào cả hai chặng bay. Chỉ cần chặng đầu bị trễ, bạn có thể lỡ chặng thứ hai. Do đó, nếu có thể, hãy luôn ưu tiên đặt các chuyến bay thẳng (direct flight) từ điểm xuất phát đến điểm đến cuối cùng.
Dự phòng cho mình chuyến bay thay thế
Nếu bạn bay để tham dự một sự kiện quan trọng (đám cưới, cuộc họp), hãy luôn dự phòng cho mình một “buffer time” (thời gian dự trữ) hoặc tìm hiểu trước về các chuyến bay khác cùng hành trình và cùng ngày. Điều này giúp bạn có thể nhanh chóng xin đổi vé hoặc đặt chuyến thay thế nếu chuyến ban đầu bị delay quá lâu.
Traveloka – Cung cấp fiải pháp đặt vé máy bay uy tín, nhanh chóng
Việc lựa chọn trang web đặt vé máy bay uy tín cũng là một yếu tố giúp bạn quản lý rủi ro delay tốt hơn. Các nền tảng du lịch trực tuyến hàng đầu như Traveloka cung cấp nhiều lợi ích vượt trội:
- So sánh thông minh: Dễ dàng so sánh giờ bay, giá cả, và thông tin chi tiết (bao gồm cả lịch sử quá cảnh) của hơn 250 hãng hàng không lớn trên thế giới, giúp bạn chọn chuyến bay có lịch trình tối ưu nhất.
- Quản lý linh hoạt: Hỗ trợ tính năng thay đổi lịch bay linh hoạt (tùy thuộc vào điều kiện vé) và cung cấp thông báo kịp thời về bất kỳ sự thay đổi nào từ hãng, giúp bạn dễ dàng quản lý kế hoạch đi lại của mình.
- Tiện ích đa dạng: Ngoài vé máy bay, bạn còn có thể đặt khách sạn, vé xe khách, thuê xe, và các hoạt động du lịch (tour, vé tham quan) ngay trên cùng một ứng dụng, tối ưu hóa toàn bộ hành trình.
Delay máy bay là một phần không thể tránh khỏi khi di chuyển bằng đường hàng không. Tuy nhiên, bằng việc nắm rõ delay máy bay là gì, các nguyên nhân, quy định về quyền lợi, và áp dụng những bí kíp đặt vé thông minh, bạn sẽ luôn trong tư thế chủ động để xử lý mọi tình huống. Chúc bạn có những hành trình bay suôn sẻ và vui vẻ!